استیگما (شرمساری/ انگ) چاقی چیست؟
براساس تعریف سازمان جهانی چاقی، احساس شرمساری و یا انگ چاقی یک رفتار تبعیض آمیز در برابر وزن و سایز افراد است که درنتیجه ی عقاید منفی در رابطه با چاقی ایجاد می شود. بنابراین، چاقی نه تنها می تواند در بروز بیماری های مختلف نقش داشته باشد، بلکه در برخی از افراد سبب ننگ چاقی می گردد. ننگ چاقی با عدم پذیرش اجتماعی مرتبط بوده و سبب افزایش نارضایتی فرد از سایز و وزن خود می شود.
باورها و عقاید منفی بسیاری در رابطه با افراد چاق وجود دارد. بسیاری بر این باورند که افراد چاق تنبل، شکست خورده، دارای هوش پایین، فاقد اراده، بی انضباط و بی استعداد هستند. متاسفانه تبعیض وزنی از سنین پایین و حدود 2 تا 5 سالگی شروع می شود. کودکان چاق مورد تمسخر همسالان قرار گرفته و کمتر به عنوان همبازی انتخاب می شوند. این نگرش های منفی سبب ایجاد تصویر بد ذهنی در فرد چاق نسبت به وزن خود شده و تا بزرگسالی باقی میماند.
تبعیض وزنی و به تبع آن ننگ چاقی به اندازه ی تبعیض نژادی شایع است. براساس مطالعات، تبعیض نسبت به افراد چاق از یک دهه ی گذشته تا به امروز حدود 66% افزایش یافته است.
تاثیر محیط بر انگ چاقی
افراد چاق در جامعه با سوءگیری های بسیاری مواجه می شوند. شواهد بسیاری از تبعیض وزنی در جنبه های مختلف زندگی افراد چاق وجود دارد براساس گزارش های قربانیان ننگ چاقی، اعضای خانواده بیشترین نقش را در بروز این احساس دارند.
نگرش های نادرست نسبت به افراد چاق در محل کار تاثیر منفی در میزان دستمزد و ارتقای افراد دارد. همچنین مطالعات نشان می دهد که افراد چاق با وجود شرایط یکسان، کمتر از افراد لاغراندام استخدام می شوند.
در محیط های آموزشی هم دانش آموزان چاق با موانع بسیاری مواجه هستند. از آزار و اذیت، تمسخر و عدم پذیرش دانش آموزان دیگر، تا نگرش مغرضانه ی معلمان و به خصوص در برخی موارد، مربی ورزش. ننگ چاقی به دلیل کاهش اعتماد به نفس، بر پیشرفت تحصیلی افراد هم اثرگذار بوده و این افراد کمتر از سایرین در دانشگاه پذیرفته می شوند.
متاسفانه تبعیض وزنی در مراکز بهداشتی هم وجود دارد. نگرش های منفی توسط پزشکان، پرستاران، روانشناسان و دانشجوهای پزشکی گزارش شده است. بررسی ها نشان میدهد که حتی افرادی که در زمینه درمان چاقی تخصص دارند هم نگرش منفی نسبت به افراد چاق دارند. بسیاری از افراد چاق از این موضوع شکایت دارند که پزشکان علت همه ی مشکلات و علائم شان را چاقی دانسته و مشکل آنها را دقیق و کامل مورد بررسی قرار نمی دهند. همچنین 46 درصد از زنان مبتلا به چاقی گزارش کرده اند که لباس های کوچک، میزهای باریک معاینه و تجهیزات پزشکی با اندازه نامناسب از موانع دریافت مراقبت های بهداشتی هستند.
علاوه بر این موارد، تبعیض وزنی تقریبا در همه ی بخش های رسانه وجود دارد. در برنامه های تلویزیونی کودکان، افراد چاق، دست و پا چلفتی و تنبل نشان داده می شوند. همچنین رسانه ها افراد چاق را غیرجذاب نشان داده و منجر به تقویت این باور در بین افراد جامعه شده است.
علت و ثبات چاقی هم می تواند در بروز ننگ چاقی موثر باشد. مطالعات نشان یدهد که احتمال بروز ننگ چاقی در افرادی که به دلایل قابل کنترل دچار افزایش وزن شده اند، بیشتر از افرادی است که دلیل چاقی آنها غیر قابل کنترل مانند ابتلا به بیماری خاص مثل اختلالات تیروئیدی بوده است.
عوارض انگ چاقی
انگ چاقی بسیار خطرناک بوده و می تواند منجر به آسیب های جسمی و روانی شود. از جمله عوارض انگ چاقی می توان به کاهش اعتماد به نفس، اضطراب، مشکلات روانی، و آسیب های اجتماعی اشاره کرد. علاوه بر این، ننگ چاقی به عنوان یک فاکتور خطر برای افسردگی محسوب می شود.
همچنین افراد با مشکل پدیده شرمساری چاقی موارد زیر را تجربه میکنند:
- تمایل به اقدامات خطرناک به منظور کاهش وزن
- ابتلا به اختلال خوردن
- پرخوری عصبی (BED)
- عدم تمایل به راهکارهای درمانی
به همین دلیل، تمسخر و تبعیض نه تنها سبب افزایش انگیزه و تمایل افراد چاق برای کاهش وزن نمی شود، بلکه در افزایش وزن آن ها هم موثر است.
با وجود این مشکلات در افراد چاق، افراد با جثه کوچک هم ممکن است دچار ننگ چاقی شوند. در این افراد ترس از افزایش وزن منجر به بروز مشکلات روحی و بیماری های خوردن می گردد.
سخن آخر
جهت گیری افکار به اندام لاغر به عنوان اندام ایده آل، این باور را در افراد جامعه تقویت کرده است که افراد چاق شایستگی و مطلوبیت کمتری دارند. اگرچه آگاهی درمورد عوارض ننگ چاقی و تبعیض چاقی مهم است، اما به تنهایی کافی نیست. در سالهای اخیر جنبش های بسیاری برای پذیرش هر فرد نسبت به وزن، شکل و اندازه ی خود به راه افتاده است اما هنوز راه بسیاری تا ریشه کنی کامل شرمساری چاقی باقیمانده است. ننگ چاقی و سوءگیری وزنی تحت تاثیر فرهنگ و جامعه شکل می گیرد اما هرکسی باید سهم خود را در آموزش برای حل این مشکل و تغییر باور عمومی ادا کند. توجه به این نکته ضروری است که اگرچه کاهش وزن برای کاهش خطر ابتلا به برخی از بیماری ها موثر است، اما در هنگام رعایت رژیم غذایی، باید تمرکز بر حفظ سلامتی باشد و نه صرفا کاهش وزن.
منابع
https://www.verywellmind.com/what-is-weight-stigma-1138201
https://www.worldobesity.org/what-we-do/our-policy-priorities/weight-stigma
https://www.nationaleatingdisorders.org/weight-stigma
عاشق نوشتن درباره تغذیه