چربی خون چیست ؟
چربی خون یک اصطلاح پزشکی برای سطوح بالای غیر طبیعی چربی ها (لیپیدها) در خون است که شامل کلسترول و تری گلیسیرید می شود. اگرچه هیپرلیپیدمی می تواند ارثی باشد، اما اغلب نتیجه عوامل سبک زندگی از جمله رژیم غذایی نامتعادل و فعالیت بدنی بسیار کم است.
شایع ترین نوع هیپرلیپیدمی کلسترول بالا است. اشکال دیگر هیپرلیپیدمی عبارتند از هیپرتری گلیسیریدمی و هیپرلیپیدمی مختلط که در آن هم سطح کلسترول و هم تری گلیسیرید بالاست.
چربی خون بالا به ویژه در کشورهای پیشرفته بسیار شایع است و در سراسر جهان نیز در حال افزایش است.
احتمال ابتلا به بیماری عروق کرونر (CAD) در افراد مبتلا به هیپرلیپیدمی درمان نشده دو برابر بیشتر از افراد دارای سطح کلسترول در محدوده طبیعی است. این مسئله می تواند منجر به گرفتگی عروق شود که می تواند باعث حمله قلبی، سکته مغزی یا سایر مشکلات جدی شود.
با این حال، هیپرلیپیدمی معمولاً کاملاً قابل کنترل است و اغلب می توان از این حوادث ناخوشایند اجتناب کرد. نکته اصلی تشخیص زودهنگام و برنامه درمانی برای جلوگیری از پیشرفت آن است.
کلسترول چیست و چگونه باعث بیماری چربی خون می شود؟
کلسترول یک ماده چرب است که از طریق جریان خون شما روی پروتئین هایی به نام لیپوپروتئین ها حرکت می کند.
هنگامی که کلسترول بیش از حد در خون شما وجود دارد، می تواند روی دیواره رگ های خونی شما جمع شود و پلاک ایجاد کند. با گذشت زمان، رسوبات پلاک بزرگتر می شوند و شروع به مسدود شدن شریان های شما می کنند. این امر منجر به بروز بیماری های زیر می شود:
- بیماری قلبی
- حمله قلبی
- سکته مغزی
- بیماری شریان های محیطی؛ که می تواند منجر به ایسکمی اندام ها شود.
انواع کلسترول :
دو نوع کلسترول LDL و HDL وجود دارد. احتمالاً شنیده اید که آنها را به ترتیب کلسترول “بد” و “خوب” می نامند.
کلسترول بد :
کلسترول بد (LDL) در دیواره رگ های شما جمع می شود و آنها را سفت و باریک می کند.
کلسترول خوب :
کلسترول خوب (HDL) کلسترول “بد” اضافی را پاک می کند و آن را از شریان ها به کبد شما باز می‌گرداند.
چه زمانی چربی خون خطرناک است؟
چربی خون بالا به معنای عدم تعادل کلسترول در خون شما است که به دلیل ترکیبی از کلسترول LDL بالا و کلسترول HDL ناکافی برای پاکسازی آن ایجاد می شود.
دو طبقه بندی اصلی هیپرلیپیدمی وجود دارد: خانوادگی و اکتسابی. نوع فامیلی از ژن هایی نشات می گیرد که از والدین خود به ارث برده اید.
چربی خون اکتسابی چگونه ایجاد می شود ؟
- بیماری های زمینه ای
- داروهایی که مصرف می کنید
- سبک زندگی
هیپرلیپیدمی اکتسابی
هیپرلیپیدمی اکتسابی اغلب نتیجه برخی از عوامل سبک زندگی است. همچنین ممکن است ناشی از داروهای مصرفی یا بیماری‌های زمینه‌ای باشد.
چگونه سبک زندگی سبب بروز چربی خون بالا می شود؟
سبک زندگی نامناسب می تواند سطح کلسترول “بد” را افزایش داده و سطح کلسترول “خوب” را کاهش دهد.
به گفته انجمن قلب آمریکا، عوامل اصلی سبک زندگی که شانس ابتلا به سطوح بالای کلسترول را افزایش می دهد عبارتند از:
- رژیم غذایی نامتعادل
- ورزش ناکافی
- سیگار کشیدن یا قرار گرفتن منظم در معرض دود سیگار
- اضافه وزن یا چاقی
- مصرف زیاد الکل (اگرچه نوشیدن مقادیر متوسط شراب قرمز ممکن است تأثیر مثبتی داشته باشد)
برخی بیماری های دخیل در بالا رفتن چربی خون :
- بیماری کلیوی
- دیابت
- سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
- تیروئید کم کار
- بیماری کبد
سایر شرایط ارثی و بارداری نیز ممکن است در ایجاد کلسترول بالا نقش داشته باشند.
داروهای موثر در بالا رفتن چربی خون
سطوح کلسترول شما ممکن است گاهی تحت تأثیر برخی داروها قرار گیرد، مانند:
- قرص های ضد بارداری
- دیورتیک ها
- کورتیکواستروئیدها
- داروهای ضد رتروویروسی که برای درمان HIV استفاده می شوند
- بتابلوکرها
بتابلوکرها به ندرت بر سطح کلسترول تأثیر می گذارند و اغلب به اندازه ای نیست که نیاز به قطع داروها باشد.
هیپرلیپیدمی ترکیبی خانوادگی
هیپرلیپیدمی ترکیبی خانوادگی (یا هیپرلیپیدمی مختلط) نوعی بیماری است که می توانید از والدین یا پدربزرگ و مادربزرگ خود به ارث ببرید. این بیماری باعث بالا رفتن سطح کلسترول و تری گلیسیرید می شود.
افراد مبتلا به هیپرلیپیدمی ترکیبی خانوادگی اغلب در سنین نوجوانی دچار کلسترول بالا یا سطوح تری گلیسیرید بالا می شوند و در دهه 20 یا 30 سالگی تشخیص داده می شود. این وضعیت احتمال ابتلا به بیماری عروق کرونر زودرس و حمله قلبی را افزایش می دهد.
برخلاف افراد مبتلا به هیپرلیپیدمی معمولی، افراد مبتلا به هیپرلیپیدمی ترکیبی خانوادگی ممکن است علائم بیماری قلبی عروقی را در اوایل زندگی تجربه کنند، مانند:
- درد قفسه سینه در سنین پایین
- حمله قلبی در سنین پایین
- گرفتگی ساق پا در حین راه رفتن
- زخم های روی انگشتان پا که به درستی بهبود نمی یابند
- علائم سکته مغزی، از جمله مشکل در صحبت کردن، افتادگی در یک طرف صورت، یا ضعف در اندام‌ها
منبع نوشته :
https://www.healthline.com/health/hyperlipidemia#causes-risk-factors
عاشق نوشتن درباره تغذیه