کلستاز بارداری و علائم آن

کلستاز بارداری: علل، علائم و درمان

کلستاز بارداری ، یک بیماری کبدی است که در اواخر حاملگی رخ می دهد. این حالت باعث خارش شدید، اما بدون بثورات پوستی می شود. خارش معمولا در دست ها و پاها اتفاق می افتد اما می تواند سایر قسمت های بدن را نیز درگیر کند. کلستاز حاملگی می تواند ناراحتی شدیدی را به فرد منتقل کند و زمانی باعث ایجاد  نگرانی می شود که خارش به نوزاد سرایت کند، بنابراین پزشک در اولین ساعات پس از تولد آزمایشات  لازم را از نوزاد انجام می دهد.

علائم

علامت اصلی کلستاز بارداری خارش شدید است. از دست ها و پاها شروع می شود و به سایر قسمت های بدن گسترش می یابد. خارش معمولا در شب بدتر می شود. علائم کمتر رایج عبارتند از:

• حالت تهوع
• ادرار تیره
• مدفوع رنگ روشن
• خستگی
• کاهش اشتها
• درد در سمت راست بالای شکم
• زردی (زردی پوست و چشم)
• افسردگی

عوامل خطر بیماری کلستاز بارداری

برخی از عواملی که خطرکلستاز را افزایش دهند عبارتند از:

• سابقه شخصی یا خانوادگی کلستاز بارداری
• سابقه آسیب یا بیماری کبدی
• بارداری دوقلو یا بیشتر
• لقاح آزمایشگاهی (IVF)

کلستاز بارداری چقدر شایع است؟

کلستاز یک بیماری شایع کبدی در دوران بارداری است. از هر 1000 زن باردار حدود 1 تا 2 نفر به آن مبتلا می شوند. زنان با پیشینه اسکاندیناوی، هندی، پاکستانی یا شیلیایی بیشتر در معرض ابتلا هستند.

عوارض

کلستاز می تواند مادر و جنین را تحت تاثیر قرار دهد. در مادران، کلستاز به طور موقت بر جذب چربی بدن آنها تأثیر می گذارد. کاهش جذب چربی باعث کمبود ویتامین K  می شود درنتیجه در لخته شدن اختلال ایجاد می کند ، اما این عارضه معمولاً نادر است و گاهی اوقات می تواند منجر به مشکلات کبدی در آینده شود. عوارض کلستاز در بارداری نیز می تواند در نوزادان شدید باشد، از جمله:

• زایمان زودرس
• مشکلات ریوی ناشی از تنفس در مکونیوم
• مرگ نوزاد در اواخر بارداری قبل از زایمان

از آنجایی که عوارض می تواند برای نوزاد بسیار خطرناک باشد، پزشک ممکن است پیشنهاد زایمان زودرس را به مادر بدهد.

تشخیص

پزشک علائم و نشانه های بیمار مانند رنگ ادرار و مدفوع و خارش را در نظر می گیرد. همچنین سوابق پزشکی شخصی و خانوادگی را از مادر می پرسد و معاینه فیزیکی انجام می دهد. آزمایش خون ممکن است نشان دهد که کبد مادر چقدر خوب کار می کند و سطح صفرا را در خون اندازه گیری می کند. اسکن سونوگرافی می تواند ناهنجاری ها را در کبد مادر تشخیص دهد.

درمان کلستاز بارداری

اگر کلستاز خفیف باشد و در اواخر بارداری رخ دهد، ممکن است نیازی به درمان نباشد. هدف درمان معمولاً تسکین علائم، عمدتاً خارش، و جلوگیری از عوارض احتمالی است.داروهای زیر برای کمک به درمان تجویز می شوند:

• اسید اورسودوکسی کولیک برای تسکین خارش و افزایش جریان صفرا
• کرم های منتول برای کمک به تسکین خارش

خیساندن نواحی آسیب دیده پوست در آب ولرم می تواند باعث تسکین موقت شود. مالش نواحی آسیب دیده با جوش شیرین یا سرکه سیب ممکن است کمک کننده باشد. بیماران مبتلا به کلستاز سطوح پایینی از ویتامین K دارند که خطر خونریزی را افزایش می دهد، بنابراین مادر اغلب قبل و بعد از زایمان به مکمل های ویتامین K نیاز دارد.

رژیم غذایی

پیروی از یک رژیم غذایی سالم و متعادل با مقدار زیادی میوه و سبزیجات تازه برای کاهش خطر ابتلا به کلستاز و سایر مشکلات در دوران بارداری ضروری است. محصولات ارگانیک کمتر تحت تأثیر آفت کش ها و سایر سموم قرار می گیرند. سیب، توت فرنگی و انگور اغلب حاوی مقادیر بالاتری از مواد شیمیایی ناخواسته هستند، در حالی که آووکادو، ذرت شیرین و آناناس در صدر فهرست  قرار دارند.

اگر از غذای کنسرو استفاده می شود، مطمئن شوید که در آب خودش نگهداری می شود و شکر اضافه ای ندارد. گوشت های ارگانیک تایید شده را انتخاب کنید و از مصرف غذاهای دریایی خام خودداری کنید. لوبیا خشک و حبوبات مانند عدس و نخود منبع خوبی از پروتئین هستند. مصرف غذاهای کامل مانند نان سبوس دار را افزایش دهید. از موارد زیر اجتناب کنید:

• قندها و غذاهای بسیار تصفیه شده، مانند نان سفید و شربت ذرت
• محصولات سویا
• گوشت های فرآوری شده
• محصولات لبنیات پرچرب

خانم های باردار باید روزانه 8 تا 12 لیوان آب بنوشند و ازمصرف نوشیدنی های الکلی و گازدار مانند کولا خودداری کنند. نوشیدن الکل در دوران بارداری باعث ایجاد کلستاز نمی شود، اما باید از مصرف الکل در دوران بارداری خودداری کرد، زیرا می تواند منجر به تعدادی از عوارض از جمله سایر انواع بیماری های کبدی شود.

کلستاز بارداری به محض تولد نوزاد برطرف می شود. پس از زایمان، سطح صفرا به حالت طبیعی باز می گردد. اکثر زنان مبتلا به این اختلال مشکل کبدی ندارند مگر اینکه دوباره باردار شوند. زنانی که در طی یک بارداری دچار کلستاز می شوند، احتمال بیشتری دارد که در بارداری های بعدی به آن مبتلا شوند.

کلام پایانی

حدود 1 تا 2 درصد از زنان باردار به کلستاز مبتلا می شوند. کلستاز بارداری وضعیتی است که در آن صفرا به طور طبیعی در مجاری صفراوی جریان نمی یابد و نمک های صفراوی در پوست تجمع می یابد که می تواند باعث خارش شود. این وضعیت به دلیل تأثیر هورمون های بارداری بر عملکرد کیسه صفرا و کاهش یا توقف جریان صفرا ایجاد می شود. کیسه صفرا حاوی صفرا است که در کبد تولید می شود و برای هضم چربی ها در بدن ضروری است. اگر جریان صفرا متوقف یا کند شود، اسیدهای صفراوی وارد جریان خون می شوند.

در حاملگی های چند قلویی، زنان با سابقه آسیب کبدی و همچنین زنان با سابقه خانوادگی کلستاز حاملگی بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری هستند. خارش دست و پا، تیره شدن ادرار، خستگی و بی اشتهایی از علائم کلستاز در بارداری است. اما بیشتر زنان مبتلا فقط متوجه علائم خارش می شوند.

بنابراین خارش در زنان باردار باید جدی گرفته شود زیرا ممکن است اولین علامت کلستاز باشد که خطرناک است و در صورت تشخیص دیرهنگام عوارض جدی ایجاد می کند.

منابع نوشته

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/cholestasis-of-pregnancy/symptoms-causes/syc-20363257#:~:text=Intrahepatic%20cholestasis%20of%20pregnancy%2C%20commonly,other%20parts%20of%20the%20body.

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17901-cholestasis-of-pregnancy

https://www.medicalnewstoday.com/articles/173503

هومن دایت

عاشق نوشتن درباره تغذیه