چه علائمی به شما می گوید که پیرچشمی دارید؟

پیرچشمی

پیرچشمی ناتوانی تدریجی چشم در دید واضح از اشیاء نزدیک است. این وضعیت یک مشکل طبیعی بوده و با افزایش سن بروز پیدا میکند. شروع علائم پیرچشمی معمولا پس از 40 سالگی شروع شده و تا حدود سن 65 سالگی تشدید میشود. وقتی برای خواندن کتاب و یا روزنامه مجبور شوید آنها را دورتر از صورت خود نگه دارید، متوجه پیرچشمی خود خواهید شد. با این حال، آزمون چشمی ابتلا به پیرچشمی را تایید میکند. از جمله راهکارهای موجود برای اصلاح بینایی ناشی از پیرچشمی میتوان به عینک، لنز و یا عمل جراحی اشاره کرد. 

علائم

پیرچشمی به تدریج پیشرفت میکند. علائم اولیه پیرچشمی شامل موارد زیر است:

• تمایل به نگه داشتن دورتر کتاب یا روزنامه برای واضحتر شدن حروف.
• تار بینی در فاصله نرمال مطالب با چشم
• خستگی چشم یا سردرد پس از مطالعه یا انجام کارهای با فاصله نزدیک چشمی 
• تشدید علائم در صورت خستگی و محیط با نور کم 

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم

در صورت تاری دید در زمان مطالعه و انجام فعالیت های روتین به پزشک مراجعه کنید. پزشک مشکل شما را بررسی کرده و وجود پیرچشمی را تشخیص میدهد. در صورت بروز عوارض زیر بلافاصله به پزشک مراجعه و درمان لازم را آغاز کنید.

• کاهش ناگهانی بینایی در یک چشم حتی بدون درد
• تاری دید ناگهانی
• دیدن جرقه، نقاط سیاه و یا هاله در اطراف چراغها
• دوبینی

علل پیرچشمی

پیش از بررسی علل مرتبط با پیرچشمی باید با آناتومی چشم و روند دیدن اشیا آشنا شویم.

آناتومی چشم

عدسی ساختاری شفاف و کوچک پشت عنبیه است. برای ایجاد تصویر، عدسی به گونهای خم میشود تا نور را روی شبکیه متمرکز کند. عدسی با کمک یک عضله حلقهای که آن را احاطه کرده است، تغییر شکل میدهد. زمانی که به چیزی با فاصله دور نگاه میکنید این عضلات شل میشوند. وقتی به شیء نزدیکی نگاه می‌کنید، عضلات منقبض می‌شوند به این ترتیب نور با کمک عدسی برروی شبکیه متمرکز میشود. در یک فرد جوان، عدسی نرم و قابل انعطاف است. اما با افزایش سن عدسی سفتتر شده و نمیتواند به راحتی تغییر شکل دهد. به همین دلیل عدسی در پیرچشمی نمی‌تواند برای فوکوس کردن روی تصاویر نزدیک تغییر شکل دهد. به این ترتیب تصاویر خارج از فوکوس ظاهر شده و دید نزدیک تار خواهد شد.

فاکتورهای خطر بروز پیرچشمی

فاکتورهای خاص میتواند در بروز پیرچشمی موثر باشد:

• سن: سن مهمترین فاکتور مرتبط با پیرچشمی است. تقریبا همه افراد پس از 40 سالگی پیرچشمی را تجربه میکنند.
• بیماری: دوربینی و یا ابتلا به دیابت، مالتیپل اسکلروزیس (ام اس) و یا بیماری قلبی خطر ابتلا به پیرچشمی را در افراد کمتر از 40 سال افزایش میدهند.
• داروهای خاص: مصرف برخی از داروها، افراد را در معرض ابتلا به پیرچشمی زودرس میکند. از جمله این داروها میتوان به داروهای دیورتیک، ضد افسردگی و آنتی هیستامین ها اشاره کرد

تشخیص

پیرچشمی با معاینه اولیه چشم، شامل ارزیابی عیوب انکساری و معاینه سلامت چشم تشخیص داده میشود. ارزیابی عیوب انکساری وجود نزدیک بینی یا دوربینی، آستیگماتیسم و پیرچشمی را مشخص میکند. پزشک از ابزارهای مختلفی برای تشخیص این موارد استفاده میکند. بنابراین از شما میخواهد تا با چندین لنز به اهداف خاص نگاه کنید و به این ترتیب دید نزدیک و دور شما را بررسی میکند.

در برخی موارد پزشک قطرهای در چشمتان میریزد تا مردمک چشم گشاد شود. در این موارد چشم برای مدت چند ساعت به نور حساس میشود. با این روش پزشک به راحتی درون چشم شما را بررسی میکند.

آکادمی چشم پزشکی آمریکا توصیه میکند که بزرگسالان مطابق برنامه زیر معاینه کامل چشمی داشته باشند:

• افراد زیر40سال: هر 5 تا 10 سال یکبار 
• افراد بین 40 تا 54 سال: هر 2 تا 4 سال یکبار
• افراد بین 55 تا 64 سال: هر 1 تا 3 سال یکبار
• افراد بالای 65 سال: هر 1 تا 2 سال یکبار

در صورت وجود فاکتورهای خطر مرتبط با بیماریهای چشمی و یا نیاز به عینک و لنز چشمی باید دفعات بیشتری به چشم پزشک مراجعه کنید.

درمان پیرچشمی

تاکنون راهی برای متوقف کردن روند پیرچشمی معرفی نشده است اما روشهای موجود ناتوانی چشم در مشاهده اشیاء نزدیک را اصلاح میکنند. برای این منظور میتوان از عینک، لنز چشمی، جراحی عیوب انکساری و یا کاشت لنز استفاده کرد.

عینک

عینک یک روش ایمن و ساده برای حل مشکلات ناشی از پیرچشمی است. اگر قبل پیشرفت پیرچشمی دید خوبی داشتید، میتوانید از عینکهای مطالعه بدون نسخه استفاده کنید. با این حال برای استفاده از این عینکها با چشم پزشک مشورت کنید. 

عدسی های مختلف را امتحان کرده تا بهترین و مناسب ترین را برای خود انتخاب کنید. در ابتدا با کم قدرتترین عدسی شروع کنید. هر جفت را روی مطالب خواندنی که در فاصله مناسب نگه داشته شدهاند، آزمایش کنید. در صورتی که عینکهای بدون نسخه برای شما مناسب نیستند، و یا اگر از قبل دچار نزدیک بینی، دوربینی و یا آستیگماتیسم بودهاید، برای استفاده از عینک به نسخه پزشک احتیاج دارید. گزینه های شما شامل موارد زیر است:

 عینک دو کانونی

این عینک دید دور و نزدیک شما ر اصلاح میکند. دارای یک خط افقی قابل مشاهده هستند که قسمت بالای خط برای دیدن اشیاء دور و قسمت پایین آن برای مشاهده اشیاء نزدیک و مطالعه است.

 عینک سه کانونی

 این عینک دید نزدیک، متوسط (مانند تماشای صفحه نمایش کامپیوتر) و دور را اصلاح میکند. این عینکها با دو خط افقی قابل مشاهده در لنزها عرضه میشوند.

 عینک چند کانونی پیشرونده

در لنز این نوع عینک خطوط افقی قابل مشاهدهای ندارد اما دارای قدرت اصلاح فاصله دور، متوسط و نزدیک است. نقاط مختلف لنز قدرت فوکوس متفاوتی دارند.

 عدسی اداری تدریجی

این عینک ها دارای اصلاحاتی برای کار با کامپیوتر از فاصله دور و نزدیک هستند. از آن در هنگام کار با کامپیوتر استفاده کرده و در هنگام رانندگی و یا پیاده روی بردارید.

لنزهای تماسی

برای افرادی که نمیتوانند از عینک استفاده کنند، لنز گزینهی مناسبی است. در صورتی که مشکلاتی در پلک، غدد اشکی و یا در سطح چشم مانند خشکی چشم دارید نباید از لنز استفاده کنید.

برخی از انواع لنزهای طبی در دسترس شامل موارد زیر است:

 لنزهای چشمی دو کانونی

لنزهای چشمی دوکانونی برای اصلاح فاصله دور و نزدیک استفاده می شوند. در یکی از انواع لنزهای دو کانونی، قسمت پایین لنز وزن بیشتری دارد تا در جای مناسب خود قرار گیرد. انواع جدیدتر لنزهای تماسی دو کانونی دو نوع هستند که یک نوع اصلاح را از طریق لبه‌های (حاشیه) هر لنز و نوع دیگر اصلاح را از طریق مرکز لنز ایجاد میکند.

 لنزهای چشمی مونوویژن

با لنزهای چشمی مونوویژن، شما یک لنز را برای حفظ فاصله در یک چشم و لنز دیگر را برای اصلاح کلوزآپ در چشم دیگر میگذارید.

 مونوویژن مودیفای شده

با این گزینه، شما یک لنز دو کانونی یا لنز چند کانونی را در یک چشم و یک لنز تماسی را برای حفظ فاصله (معمولا در چشم غالب) در چشم دیگر میگذارید. از هر دو چشم برای فاصله و یک چشم برای خواندن استفاده میکنید.

جراحی انکساری

جراحی انکساری شکل قرنیه را تغییر میدهد. برای پیرچشمی این درمان برای بهبود دید نزدیک چشم غیرغالب انجام میشود. ممکن است حتی پس از جراحی، نیاز به استفاده از عینک برای کارهای نزدیک داشته باشید. با پزشک خود در مورد عوارض جانبی احتمالی جراحی صحبت کنید زیرا عمل جراحی قابل برگشت نیست. 

انواع روش های جراحی برای رفع عیوب انکساری شامل موارد زیر است:

کراتوپلاستی رسانا (CK)

در این روش از فرکانس رادیویی برای القای گرما و افزایش انحنای قرنیه استفاده میشود. نتایج کراتوپلاستی در افراد مختلف متفاوت بوده و  ممکن است پایدار نباشد.

 لیزیک (LASIK)

مخفف لیزر کراتومیلوزیس درجا است. این روش یکی دیگر از روشهای جراحی چشمی است که در مرحله اول یک لایه بسیار نازک از قرنیه چشم شما برداشته شده و سپس از لیزر برای اصلاح شیب قرنیه استفاده می شود. بهبودی پس از لیزیک سریعتر بوده و نسبت به سایر روش های جراحی درد کمتری دارد.

 لازک (LASEK)

مخفف لیزر کراتکتومی ساب اپیتلیال است. در این روش یک پوسته فوق العاده نازک از پوشش بیرونی قرنیه (اپیتلیوم) جدا میشود. سپس از لیزر برای تغییر شکل لایه‌های بیرونی قرنیه و تغییر شیب آن استفاده می‌گردد و پس از آن اپیتلیوم جایگزین میشود

 روش PRK

یا کراتکتومی فتورفرکتیو. این روش مشابه لازک بوده به جز اینکه جراح به طور کامل اپیتلیوم را خارج میکند و سپس از لیزر برای تغییر شکل قرنیه استفاده میکند. اپیتلیوم جایگزین نمیشود اما به طور طبیعی پس از چند روز رشد میکند و مطابق شکل جدید قرنیه شما خواهد بود.

کاشت لنز برای درمان پیرچشمی

در این روش عدسی چشم برداشته و به جای آن از عدسی مصنوعی استفاده می شود. به این روش جراحی، کاشت لنز داخل چشمی میگویند. برخی از انواع کاشت لنز برای اصلاح پیرچشمی در دسترس است. برخی از آنها موقعیت و شکل چشم را تغییر میدهند. توجه به این نکته ضروری است که کاشت لنز میتواند منجر به کاهش کیفیت دید نزدیک شود و ممکن است پس از این نوع جراحی نیاز به استفاده از عینک مطالعه داشته باشید. عوارض جانبی احتمالی کاشت لنز شامل تاری دید و تابش خیره کننده است. علاوه بر این، کاشت لنز خطراتی مشابه با جراحی آب مروارید مانند التهاب، عفونت، خونریزی و گلوکوم را به همراه دارد.

کاشت قرنیه

در برخی از افراد کاشت قرنیه برای درمان پیرچشمی موفقیت آمیز بوده است. این روش شامل قرار دادن یک حلقه پلاستیکی کوچک با مجرای مرکزی در قرنیه یک چشم است. به این ترتیب نور به گونهای متمرکز میشود که میتوانید اجسام نزدیک را ببینید. اگر نتایج این کار مورد قبول شما نباشد، جراح می‌تواند حلقه‌ها را بردارد تا گزینه‌های درمانی دیگر را امتحان کنید.

شیوه زندگی و درمان های خانگی برای پیرچشمی

شما نمیتوانید از بروز پیرچشمی جلوگیری کنید اما میتوانید با رعایت موارد زیر از چشمان و وضعیت بینایی خود محافظت کنید. 

• • به طور منظم معاینه چشمی انجام دهید. حتی اگر بینایی خوبی دارید، چشمان خود را معاینه کنید.
  • بیماری های خود را کنترل کنید. بیماری های خاص مانند دیابت و فشار خون بالا در صورت عدم درمان مناسب میتوانند بر روی بینایی اثر بگذارند.
  • از چشمان خود در برابر نور خورشید محافظت کنید. از عینکهای طبی و یا آفتابی برای محافظت از چشم در برابر تابش نور خورشید استفاده کنید. اگر ساعات زیادی را زیر نور خورشید میگذرانید و یا داروهای خاصی را که حساسیت چشم به نور فرابنفش را افزایش میدهد استفاده میکنید استفاده از عینک طبی و آفتابی ضروری است.
  • پیشگیری از آسیب های چشمی. هنگام انجام برخی کارها مانند ورزش، نقاشی یا استفاده از محصولات دارای دود سمی، از عینک محافظ استفاده کنید. معمولاً عینکهای مطالعه بدون ایمنی لازم را ایجاد نمیکنند.
  • غذاهای سالم مصرف کنید. مقدار زیادی میوه و سبزی مصرف کنید. این غذاها حاوی مقدار زیادی آنتی اکسیدان، ویتامین A و بتاکاروتن بوده که برای حفظ بینایی ضروریاند.
  • از عینک های مناسب استفاده کنید. عینکهای مناسب، بینایی شما را اصلاح میکنند. با انجام معاینات منظم مطمئن میشوید که عینک انتخابی، مناسب شماست.
  • از نور مناسب استفاده کنید. 
  • در صورت وجود علائم بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. از جمله این علائم میتوان به کاهش و یا از دست دادن بینایی بدون درد در یک یا دو چشم ، تاربینی، دوبینی، دیدن جرقه، دیدن نقاط سیاه یا هاله اشاره کرد. هرکدام از این علائم می تواند نشان دهنده بیماری خاصی باشد.

منابع

www.mayoclinic.org/diseases-conditions/presbyopia/symptoms-causes/syc-20363328

www.aao.org/eye-health/diseases/what-is-presbyopia

هومن دایت

عاشق نوشتن درباره تغذیه