دیابت چگونه باعث تعریق غیر عادی می شود؟
بسیاری از افراد دیابتی ممکن است دچار تعریق بیش از حد، کمتر از حد معمول یا تعریق غیر عادی شوند.
یکی از عوارض دیابت اختلال در کنترل دمای بدن و تعریق صحیح است.
دلیل این اختلال می تواند عدم تعادل هورمونی، عوامل قلبی عروقی و استرس باشد.
عرق کردن زیاد نشان دهنده اینست که بیماری دیابت فرد به خوبی کنترل نمی شود.
دیابت و تعریق
تعریق عمدتا به دو دلیل اتفاق می افتد:
- تنظیم دمای بدن مثلا در هوای گرم یا ورزش
- پاسخ به استرس های عاطفی
برخی از بیماری های خاص مثل دیابت فرایند عرق کردن را مختل کرده و باعث می شوند که فرد بیش از حد یا کمتر از حد معمول عرق کند.
این اختلال باعث ایجاد مشکلاتی در هوای گرم می شود؛ همچنین ناتوانی در تنظیم دمای بدن در هوای سرد ممکن است برای فرد خطرساز باشد.
اگر فرد در روز های سرد یا بدون داشتن فعالیت بدنی بالا یا بدون دلیل عرق بیش از حد دارد باید به پزشک مراجعه کند.
تعریق عموما در نواحی زیر رخ می دهد:
- زیربغل
- صورت و احتمالا سینه و گردن
- کف دست ها و پاها
افراد مبتلا به دیابت نوع 1 عمدتا ممکن است در نواحی بالاتنه دچار تعریق شوند و پایین تنه آنها شامل کف پاها کمتر عرق کند.
عمده ترین دلایل عرق کردن غیر عادی در افراد دیابتی به شرح زیر است:
- قند خود پایین
- آسیب به اعصاب ناشی از دیابت
قند خون بسیار پایین – کمتر از 70 میلی گرم در دسی لیتر باعث ایجاد پاسخ ستیز یا گریز شده و تحریک هورمون های افزایش دهنده تعریق را به همراه دارد.
اگر قند خون برای مدت طولانی بالا بماند عملکرد اعصاب دچار اختلال می شود که به آن نوروپاتی دیابتی می گویند.
بنا بر انجمن دیابت آمریکا (ADA) تقریبا نیمی از افراد دیابتی دچار نوروپاتی می شوند.
آسیب به اعصاب کنترل کننده تعریق باعث تعریق بیش از حد یا کمتر از حد معمول می شود.
نوروپاتی و تعریق
وقتی که دمای بدن خیلی بالا می رود، سیستم عصبی پیام هایی را به غدد تعریق می فرستد تا با عرق کردن بدن را خنک کند.
در بعضی از افراد دیابتی به دلیل آسیبی که به اعصاب وارد شده پیام رسانی به غدد عرق مختل شده و باعث می شود که این غدد بیش از حد ترشح داشته باشند و به عبارتی باعث هایپرهیدروزیس می شود.
افراد دیابتی دچار هایپرهیدروزیس در شرایط خاص بیشتر از دیگران عرق می کنند:
- زمانی که فعالیت بدنی پایینی دارند مثل خواب یا انجام کار های سبک
- در هوای سرد
- با پوشیدن لباس های گرم یا نزدیک شدن به وسایل گرمایشی
- استرس
هایپوگلایسمی
هایپوگلایسمی به وضعیتی گفته می شود که در آن قند خون فرد به کمتر از 70 میلی گرم بر دسی لیتر برسد.
اگر فردی بیش از نیاز خود انسولین بزند یا از داروهای دیابت استفاده کند قند خون پایین می آید. همچنین در شرایط دیگر هم امکان هایپوگلایسمی وجود دارد:
- استفاده بیش از حد از داروهای غیر دیابتی دیگر
- ورزش شدید
- حذف میانوعده ها یا خوردن کمتر از حد معمول
هایپوگلایسمی به دو دلیل می تواند منجر به عرق کردن شدید شود.
قند خون پایین بر عملکرد سیستم عصبی خودمختار اثر می گذارد. این سیستم مسئول انجام فعالیت های غیر ارادی شامل تعریق یا هضم است. سیستم کولینرژیک بخشی از سیستم عصبی خودمختار و مسئول ساخت و ترشح عرق است. فعال سازی این سیستم منجر به تعریق می شود.
دلیل احتمالی دیگر آزاد سازی هورمون های اپی نفرین یا آدرنالین است. آدرنالین هورمونی است که در شرایط استرس ترشح شده و به آن هورمون “ستیز یا گریز” هم اطلاق می شود. یکی از اثرات افزایش ناگهانی آدرنالین تعریق است.
هایپوگلایسمی خطرناک است و در صورت درمان نشدن ممکن است زندگی فرد را به خطر بیاندازد. درمان های موقت برای علائم خفیف هایپوگلایسمی شامل دریافت یک عدد قرص گلوکز برای افزایش سریع قند خون است؛ اما اگر فردی مکررا دچار هایپوگلایسمی می شود باید به پزشک مراجعه کند.
در موارد شدید اگر فرد دچار گیجی، تشنج یا کاهش سطح هشیاری شود باید با اورژانس تماس بگیرد.
درمان و پیشگیری
پزشک برای کنترل یا کاهش تعریق ممکن است داروهای زیر را تجویز کند:
- داروها: این داروها حاوی دوز های بالای آلومینیوم کلراید هستند که می توانند با بلوکه کردن منافذ تعریق باعث جلوگیری از تعریق شوند. ناراحتی پوستی از عوارض این دارو هاست.
- دارو های بلوکه کننده عصب: پزشک ممکن است آنتی کولینرژیک ها که داروهای خوراکی هستند را تجویز کند. این داروها با بلوکه کردن استیل کولین که نوعی انتقال دهنده عصبی است باعث کاهش تعریق در بدن می شوند. عوارض مصرف این دارو خشکی دهان، مشکلات مثانه، کمبود آب بدن و تاری دید است.
- تزریق بوتاکس (سم بوتولینوم): بوتاکس باعث بلوکه شدن پیام های عصبی تولید کننده عرق می شود. عوارض بوتاکس شامل ضعف موقت عضلانی در نزدیکی ناحیه تزریق است.
درمان های دیگر شامل:
داروهای ضد افسردگی
جراحی و درمان با تحریک الکتریکی تشنج آور
درمان های خانگی تعریق
کارهایی که می توانید در خانه برای کنترل تعریق انجام دهید:
- رعایت بهداشت بدن
- پوشیدن لباس های نخی طبیعی یه جای لباس های پلاستیکی مثل پیراهن، جوراب و لباس زیر پارچه ای
- تعویض روزانه لباس های عرقی
- خودداری از استفاده از یک جفت کفش تکراری به صورت روزانه و پشت هم
- پوشیدن کفش های روباز
- پوشیدن کفش های اسپرت کنفی
تعریق صورت
عرق کردن صورت یا تعریق چشایی نواحی صورت، سر، گردن و گاها سینه را تحت تاثیر قرار می دهد.
عرق چشایی با حس چشایی در ارتباط است. بنابر تحقیقات تعریق چشایی نوعی از عرق کردن است که در نتیجه آسیب به اعصاب اتفاق می افتد.
شبیه حالتی است که فرد به دنبال خوردن غذاهای تند یا داغ عرق می کند. افراد دیابتی ممکن است با خوردن غذایی که داغ یا تند نیست عرق کنند یا صورتشان قرمز شود.
حتی برخی از افراد با فکر کردن به غذا هم ممکن است عرق کنند.
علائم
این نوع عرق کردن در نواحی زیر اتفاق می افتد:
- پیشانی و شقیقه ها
- گونه ها
- لب ها
- سر
- گردن
- سینه
درمان
- کنترل قند خون در محدوده مناسب
- ضد تعریق های موضعی
- داروهای ضد کولینرژیک موضعی
آسیب به غدد بزاقی به دنبال جراحی یا دلایل دیگر هم میتواند منجر به عرق چشایی شود.
با گذشت زمان، ترکیب عرق و قرمزی صورت ممکن است باعث آسیب به این غدد شده و باعث ایجاد سندروم فرِی (Frey syndrome) شود.
عدم تعریق
آهیدروزیس وضعیتی است که در آن بدن قادر به تولید عرق نیست. به عبارت دیگر بدن در هوای گرم قادر به خنک کردن خودش نیست.
عدم تعریق هم دقیقا مثل تعریق بیش از حد به دنبال آسیب به اعصاب کنترل کننده تعریق اتفاق می افتد.
در آهیدروزیس، غدد عرق پیام های عصبی تحریک کننده تعریق را دریافت نمی کنند.
افراد دیابتی نوع 1 ممکن است به دنبال آهیدروزیس حجم خون کمتر و جریان خون ضعیف تری داشته باشند.
این مشکلات قلبی عروقی با دمای بالای بدن هم می توانند ارتباط داشته باشند. با گردش خون زیر پوست، بدن خنک می شود. اگر گردش خون به درستی انجام نگیرد دمای بدن بالا باقی می ماند.
نشانه ها
علائم آهیدروزیس و دمای بالای بدن به شرح زیر هستند:
- تعریق خیلی کم و ناچیز
- مشکل در خنک شدن بدن حتی بعد از انجام کار های سبک
- بالا رفتن بیش از حد دمای بدن در هوای گرم یا انجام فعالیت بدنی سبک
- گیجی
- قرمز شدن صورت
- ضربان قلب بالا
- حالت تهوع
درصورت شدید بودن علائم یا تحت تاثیر قرار دادن قسمت عمده بدن فرد باید به پزشک مراجعه کند.
درمان
برای درمان آهیدروزیس باید روی خنک کردن بدن تمرکز کرد، به طور مثال با انجام موارد زیر :
- نوشیدن مایعات خنک
- دوش آب سرد
- پایین آوردن دمای اتاق
- پرهیز از ورزش در هوای گرم
طبق تحقیقات در فصول گرم سال افراد دیابتی بیشتر از افراد عادی دچار مشکلات اورژانسی شده و در بیمارستان بستری می شوند. عدم توانایی بدن در خنک شدن می تواند زندگی فرد را به خطر بیاندازد.
دلایل دیگر تعریق غیر عادی
دیابت تنها دلیل تعریق غیر عادی نیست.
هایپرهیدروزیس
موارد رایج دیگری که در آن فرد دچار هایپرهیدروزیس می شود:
- پرکاری غده تیروئید
- بعضی از سرطان ها
- چاقی
- بعضی از مشکلات قلبی
- یائسگی و گرگرفتگی
- بعضی از داروها
- تب حاصل از عفونت
آهیدروزیس
دلایل دیگر آهیدروزیس به شرح زیر هستند:
- کمبود آب بدن
- مشکلات مادرزادی غدد تعریق
- آسیب به پوست
- دلایل دیگر آسیب به اعصاب مثل مصرف الکل بیش از حد
- داروهای روان درمانی
- مشکلات متابولیک
جمع بندی
عرق کردن فرایند مهمی است که به بدن امکان حفظ یک دمای ثابت را می دهد. تعریق بیش از حد می تواند خجالت آور باشد و از سوی دیگر عدم تعریق هم می تواند باعث بالا ماندن دمای بدن و خطرناک باشد.
کنترل قند خون و پیروی از یک برنامه درمانی مناسب یکی از راه هایی است که منجر به کاهش مشکلات تعریق می شود.
توصیه می شود افرادی که دچار مشکلات تعریق یا عدم کنترل دمای بدن هستند به پزشک مراجعه کنند.
منبع نوشته :
https://www.medicalnewstoday.com/articles/317366
عاشق نوشتن درباره تغذیه